Machtige zeezoogdieren
“Non-Human Persons”
Dolfijnen en andere walvisachtigen zijn zoogdieren die enorm intelligent zijn. Wetenschappers die de hersenen van dolfijnen hebben bestudeerd, noemen hen “Non-Human Persons”, of te wel ”niet-menselijke personen”. Deze dieren leven in hechte familieverbanden en hebben hun eigen taal. Helaas wordt er nog altijd jacht op deze schitterende dieren gemaakt, maar gelukkig komt hiertegen ook steeds meer verzet.
Tand- en baleinwalvissen
Er zijn maar liefst 89 soorten walvisachtigen. Onder de tandwalvissen – roofdieren met een groot gebit – vallen onder meer de potvissen, orka’s en dolfijnen. De baleinwalvissen, zoals de blauwe vinvis, filteren met een soort hoornachtige zeef voedingsdeeltjes uit het water. Hoewel walvissen over de hele wereld voorkomen, zijn ze vooral te vinden in de koelere wateren. Ook in het Belgische en Nederlandse deel van de Noordzee zijn bruinvissen, dolfijnen en – heel af en toe - potvissen te zien!
Slimme en sociale dieren
Walvissen zijn van alle zoogdieren het meest verregaand aan het leven in het water aangepast. Veel walvissen vertonen complex sociaal gedrag: dolfijnen communiceren bijvoorbeeld met hun eigen soortgenoten door middel van gezang. In feite zijn de hersenen van sommige soorten walvissen wat complexiteit en structuur betreft vergelijkbaar met die van de hogere primaten, zoals gorilla’s en zelfs mensen. Neem de bultruggen. Cultureel gedrag wordt overgebracht door groepsgezang van mannetjesbultruggen, dat zich continu ontwikkelt. Walvissen hebben bovendien een emotionele band met hun jongen. Groenlandse walvissen dragen hun kalveren soms zelfs op de rug.
Walvisjacht
Japan en de inheemse volken van de Arctische regio gebruiken traditiegetrouw het vlees, de blubber (isolerende vetlaag) en de olie van walvisachtigen. Door overbejaging zijn helaas veel walvissoorten sterk in aantal achteruitgegaan. Jacht op de grootste walvissen is tegenwoordig volgens internationale afspraken verboden. Noorwegen, IJsland en de Faeröer eilanden (Denemarken) jagen echter nog op walwissen en zijn samen met Japan elk jaar verantwoordelijk voor de dood van ongeveer 2500 (grote) walvissen. Japan vangt elk jaar in de zuidelijke IJszee nog altijd meer dan honderd walvissen - zogenaamd voor wetenschappelijk onderzoek, maar in werkelijkheid wordt het vlees verkocht. Gelukkig beginnen steeds meer Japanners zich nu hiertegen te verzetten.
Dolfijnen en gevangenschap: een slechte combinatie
De dolfijn wordt beschouwd als een van de intelligentste dieren op onze planeet. Ze leven meestal in groepen van 5 tot 7 dieren bij elkaar en kunnen wel zo’n 65 kilometer per dag zwemmen. Door de vorm van hun hoofd lijken ze altijd te glimlachen en op het eerste gezicht lijken dolfijnenshows en attracties als zwemmen-met-dolfijnen de gezellige aard en de acrobatische neigingen van deze wonderbaarlijke dieren perfect te combineren met onze menselijke behoefte om vermaakt te worden. Helaas wordt in werkelijkheid vrijwel ieder natuurlijk instinct van een dolfijn onderdrukt als hij wordt gedwongen in gevangenschap te leven. Het vormen van een band met de andere leden van de groep, het zwemmen over grote afstanden, het achtervolgen en vangen van levende vis, het gebruik van hun gespecialiseerde sonar – al deze normale, dagelijkse bezigheden zijn moeilijk of onmogelijk voor dolfijnen die in een bassin of omheind stuk zee moeten leven. Dat veroorzaakt stress, agressie en verlaagt de levensverwachting van de dolfijnen.
Onderzoek naar dolfijnen en walvissen
Het complexe leven van de verschillende walvissoorten – waaronder ook dolfijnen – is op veel gebieden voor de mens nog een raadsel. Hoe meer onderzoek er wordt verricht, des te duidelijker wordt het dat veel soorten in complexe sociale verbanden leven en sterk ontwikkelde communicatieve vaardigheden hebben. Reden te meer om de jacht op en vangst van deze dieren te stoppen, net als het houden ervan in gevangenschap. Sea First is hierbij betrokken als lid van Dolphinaria-Free Europe, een coalitie van NGO's (niet-gouvernementele organisaties) en professionals, die samenwerken om een einde te maken aan het houden van walvisachtigen (walvissen, dolfijnen en bruinvissen) in gevangenschap in Europa.
Meer weten?
Wil je nog veel meer weten over dolfijnen en walvissen? Vraag dan een les aan via [email protected]! Of bestel het boek De Huilende Zee via onze webshop.
Sustainable Development Goals
Nummer 14.4 en 14.6: Beschermen van zeeën en oceanen